Kromme Rijn: een pilot van de Utrechtse Monitor Duurzame Melkveehouderij
Vanuit de Utrechtse Samenwerkingsagenda Landbouw is er behoefte aan een instrument om agrariërs richting te geven in het realiseren van de beleidsdoelen achter kringlooplandbouw. Het gaat hierbij om de vertaling van deze opgaven, de grote duurzaamheidsopgaves, naar het bedrijfsniveau. Een methodiek van kritische prestatie-indicatoren (KPI’s) wordt hiervoor inmiddels breed aanvaard als bruikbaar en geschikt instrument. Bovendien is deze methodiek geschikt om een waardering te koppelen aan de geleverde bedrijfsprestaties. LTO Noord en Boerenverstand hebben in het voortraject in opdracht van de provincie Utrecht een verkenning gemaakt van de doelen en opgaves voor het Kromme Rijngebied en onderzochten hoe een stimulerend KPI-model daaraan bij zou kunnen dragen. Middels beloning zouden melkveehouders blijvend gestimuleerd moeten worden om hun bedrijfsvoering te verduurzamen.
Doel van het project
Landelijk is er veel aandacht voor verduurzaming van de landbouw, en de melkveehouderij in het bijzonder. Naast de bekende stikstof problemen zijn er uitdagingen op het gebied van extensivering en aandacht voor biodiversiteitsherstel. Een melkveehouder heeft veel troeven in handen om te verduurzamen, maar heeft ook zijn eigen verdienmodel in de benen te houden. Met het werken met KPI’s kan een boer worden gestimuleerd op het streven naar doelen, zonder daarvoor strakke maatregelen voor te schrijven. Immers, de melkveehouder is zelf een vakman en weet goed aan welke knoppen hij het best kan draaien. Vervolgens kan hij zijn prestaties delen met externe partijen, waaronder de Provincie, en een beloning vragen voor zijn resultaten.
Het doel van dit project is te kijken hoe KPI’s in de regio Kromme Rijn uitpakken en samen met de melkveehouders een passende beloningssystematiek op te tuigen. Hiermee kan de Provincie Utrecht dan in 2024 starten met belonen. Het idee is dat er “gestapeld” kan worden beloond, wat betekent dat ook andere partijen worden uitgenodigd om verantwoordelijkheid te nemen voor het Utrechtse platteland door bij te dragen aan gestapelde beloning.
In deze fase van het project gaan we de KPI’s van de deelnemers in beeld brengen op basis van de bestaande gegevens van hun bedrijf. Vervolgens gaan we met de groep kijken wat aanvaardbare drempel- en streefwaardes zijn voor de bedrijven. Hiermee gaan we dan vanuit het project starten met proef belonen en vanuit een klankbordgroep andere partijen aanhaken om mee te belonen.
Het project is een samenwerking van LTO Noord (projectleiding), CLM (fruitteelt in Kromme Rijn) en Boerenverstand (melkveehouderij Kromme Rijn). Het project wordt uitgevoerd in opdracht van de provincie Utrecht en een klankbordgroep omvat naast de uitvoerende partijen: Collectief Utrecht Oost, Rabobank, Nederlandse Fruit Organisatie, Utrechts Particulier Grondbezit en Natuur- en Milieufederatie Utrecht en de gemeenten.