Biodiversiteitsmonitor Akkerbouw Zuidwestelijke Delta
In februari 2023 is de Biodiversiteitsmonitor Akkerbouw (BMA) gelanceerd door BO Akkerbouw. Recent is ook het vervolgproject van de implementatie ervan in de Zuidwestelijke Delta opgestart. In deze nieuwe fase gaat Boerenverstand met 100 akkerbouwers in deze regio aan het slag met tonen en belonen, met de focus op het belonen. Niet alleen worden de telers beloond vanuit het project, ook wordt vanuit de ketenpartijen een beloning gestart zodat er “gestapeld” wordt beloond op basis van de KPI’s van de BMA
Tonen en belonen
Belonen betekent een financiële bijdrage leveren ten compensatie van geleverde diensten. Meerdere partijen kunnen meebetalen. De provincies maken hier al een begin mee, maar ook ketenpartijen kunnen dat doen. Gekoppeld aan het landbouwproduct, maar liefst ook in algemene zin. Wie dragen bij en nemen verantwoordelijkheid voor het Nederlandse platteland? Daarnaast kan beloning ook gezien worden in de vorm van korting op bijvoorbeeld producten, pacht of rente. Vervolgens onderzoeken we hoe beloning ook structureel kan worden in ruimte in wet- en regelgeving. Dat laatste zou een enorme stimulans zijn voor de teler om te verduurzamen.
De Zuidwestelijke Delta
Boerenverstand werkt aan vitale en volhoudbare landbouw in het Zuidwestelijk Kleigebied (de Zuidwestelijke Delta). In opdracht van de drie provincies is hier een systematiek ontwikkeld om duurzame prestaties te tonen en belonen op basis van KPI’s voor de akkerbouw. Hiermee geven we met akkerbouwers, overheid en ketenpartijen vorm aan nieuwe verdienmodellen en toekomstgericht boeren in een vitale delta.
De Zuidwestelijke Delta is een vruchtbaar kleigebied met een zeer productieve akkerbouwsector. De producties per hectare zijn bijzonder hoog en het gebied speelt hiermee een belangrijke rol in onze voedselvoorziening. Tegelijk is de druk op omgeving en milieu met de toegepaste methode en intensiteit hoog. Hoe stimuleer je de sector om zorgvuldiger met bodem, water en klimaat om te gaan en zorg je er tegelijk voor dat daar een eerlijke beloning tegenover staat? En hoe behoudt de ondernemer de vrijheid om hier op zijn eigen wijze invulling aan te geven op basis van zijn vakmanschap? Met deze opdrachten gaan we opnieuw het gebied in.
Kritische prestatie-indicatoren
Boerenverstand gelooft sterk in het sturen op doelen in plaats van het voorschrijven van maatregelen. In belonen in plaats van straffen. Kritische prestatie-indicatoren zijn hiervoor het ideale middel. Boerenverstand heeft inmiddels in meerdere projecten ervaring met de toepassing van deze systematiek en denkt hierover ook mee op landelijk niveau. Om een dergelijk systeem te laten slagen is het cruciaal dat dit gedragen wordt door zowel akkerbouwers en overheden als de markt en het gebied zelf.
Het begin: De Deltasprint
We zijn begonnen in 2021 met het samenbrengen van alle relevante partijen en stakeholders binnen het gebied met een online kennisuitwisseling traject: ‘’de Deltasprint’’. Om alle door de stakeholders ingebrachte kennis te benutten, zijn we in werkpakketten uiteengegaan om de projectdoelen verder uit te werken. Zo hebben we met een groep akkerbouwers de KPI’s getest en onder leiding van Farmhack de dataverzameling gewaarborgd. Samen met de Collectieven werkten we aan de KPI “Natuur en landschap” en vanuit de aangehaakte marktpartijen en overheden hebben we de beloningsregeling verkend. Tenslotte is er een klankbordgroep ingericht met daarin vertegenwoordigd: de drie provincies, de 3 waterschappen, BO Akkerbouw, WNF, Delphy, CZAV, BAYER, Cosun, Lamb Weston, FarmFrites, ZAJK, LTO Noord, ZLTO, Poldernatuur Zeeland en het Louis Bolk instituut. Deze groep geeft advies en helpt mee het project verder op te schalen binnen de delta.
Het project loopt tot en met eind 2024 en naar alle verwachting staat er dan een robuust systeem waarmee de regio verder kan in het tonen en belonen van duurzaamheidsprestaties op het akkerbouwbedrijf in de Zuidwestelijk Delta.
Klimaatworkshop FrieslandCampina
Kromme Rijn: een pilot van de Utrechtse Monitor Duurzame Melkveehouderij
