Duik in de wereld van de bodem!
Voor het BodemUp-programma begeleidt Bart boeren in Noord-Brabant op het vlak van bodembeheer en nutriëntenmanagement. Samen met de boeren kijkt hij naar hun bedrijfssituatie: waar zitten knelpunten, wat kan beter en welke bodemmaatregelen passen hierbij? Het doel is om maatregelen te vinden en uit te proberen die niet alleen bijdragen aan de doelen van de provincie als betere bodem- en waterkwaliteit, maar ook aan de efficientie en weerbaarheid van de bedrijfsvoering.
Drie jaar lang bezoekt Bart zijn boeren elk voor- en najaar. Hij steekt een schop in de grond en gaat in gesprek over wat hij ziet. Onlangs stond de najaarsronde op het programma. We gingen langs bij veehouder Pierre en bio-teler Wim. Bij Pierre viel bij het eerste bezoek, begin dit jaar, op dat er veel structuurproblemen waren op één van de percelen: bodemverdichting en oneffenheden. Het was toen wat laat in het seizoen voor een grondbewerking, en het bouwplan maakte het praktischer om mais te zaaien. Er is gekozen voor een vroeg ras, zodat het tijdig geoogst kan worden en er daarna nog een grondbewerking (woelen) kan plaatsvinden om de ondergrondverdichting te verminderen.
Toen we in het najaar terugkwamen, stond er een mooi gewas mais. De start was moeizaam zonder beregening, en de buren grapten dat Pierre “mini-maïs” teelde. Maar zodra de regen viel, schoot het gewas de lucht in en stond het er prachtig bij, ook gedurende de relatief droge zomer van dit jaar. Waarschijnlijk had de mais in het begin vooral in zijn wortelgestel geïnvesteerd, waardoor het gewas de droogte relatief goed doorstond. Dit was ook terug te zien in de profielkuil. In plaats van een grasland vol plassen en kuilen stond er nu een sterk gewas. De verdichte stukken waren nog zichtbaar, maar het effect op de mais was minimaal.
Tussen de maïshalmen ging het gesprek verder over organische stofafbraak, optionele groenbemester samenstelling, gras-klaver en grondbewerking. Ook Pierre’s zoon luisterde geïnteresseerd mee. Tijdens het gesprek over het perceel sparren Bart en Pierre over mogelijke vervolgstappen om de bodem te verbeteren. Uitkomst was om na de oogst onder goede condities te woelen om de verdichting die er nog zat los te maken. Daarna kan hij in één werkgang een diepwortelende groenbemester zaaien, waarmee hij de bodem verder verbetert en de mechanisch ingebrachte structuur ook vastgelegd kan worden door de levende wortels. We zijn erg benieuwd hoe het perceel er komend voorjaar bij ligt!
Voor het tweede bezoek van die dag gingen we langs bij Wim. Wim is biologisch akkerbouwer en teelt voornamelijk aardbeien en asperges. Dit is al het tweede jaar dat Bart bij hem langskomt, dus konden ze dieper de inhoud in. Wat zeggen onkruidsoorten over de bodemkwaliteit? Onkruid, en wat- waar opkomt, kan je veel vertellen over de bodemconditie: welke nutrienten ontbreken of zijn juist in overmaat aanwezig? Waar zitten verdichtingen, hoe zit het met de pH?
Met een lijst aan indicatorsoorten en wat ze je vertellen over de bodemconditie kan Wim hier zelf mee aan de slag.
Ook gingen we het veld in om in een veld asperges te kijken. Zou het niet een mogelijkheid zijn om een groenbemester tussen de rijen te zaaien? De ruggen worden toch jaarlijks gefreesd. Wim zit op arme, droge zandgronden, dus alle extra organische stof en doorworteling is welkom. Welke groenbemester soorten zouden dan effectief zijn? Wim gaat erover nadenken en Wim en Bart werken bij het volgende bezoek samen een aanpak uit die hij dan op een deel van het perceel uit kan testen. Ook het bermmaaisel dat bij Wim op het erf ligt, leidde tot een gesprek over regelgeving voor het composteren van groenafval. Ook dit zou namelijk een bijdrage aan de organische stoftoevoer kunnen leveren. Met weer genoeg om over na te denken en de nasmaak van heerlijke bio-aardbeien reden we weer naar huis.