Doorontwikkeling kringlooplandbouw Utrecht-Oost
Boerenverstand werkt gezamenlijk met boeren en onafhankelijk adviseurs aan praktijkoplossingen voor kringlooplandbouw in Utrecht-Oost.
Binnen het POP3 project ‘Doorontwikkeling Kringlooplandbouw Utrecht- Oost’’ zijn in de periode 2017-2020 concrete stappen gezet in het ontwikkelen van routes richting kringlooplandbouw. Aan de hand van een reeks pilots binnen de thema’s bodem, natuur, voer, koe en mest is samen met 10 uiteenlopende boerenbedrijven gewerkt aan bedrijfsoptimalisatie in de breedste zin van het woord. Hun positieve bijdrage aan de omgeving en het landschap is hiermee inzichtelijk gemaakt en de uitkomsten bieden concrete handvatten om ook andere bedrijven binnen en buiten Utrecht-Oost te inspireren. Uit de pilots kwamen ook knelpunten naar voren die boeren momenteel belemmeren om kringlooplandbouw verder in te vullen. Dit project levert daarom een set aan beleidsadviezen op voor overheden, waterschappen, de boerenorganisaties etc. waarmee ze boeren kunnen faciliteren in hun verdere transitie. Zo kunnen overheid en boer blijven samenwerken om kringlooplandbouw binnen Utrecht-Oost te realiseren en te zorgen voor de waarborging van een vitaal platteland.
Brochure Routes naar Kringlooplandbouw Utrecht-Oost
Na drie jaar nauwe samenwerking met een tiental boeren uit de regio Utrecht-Oost hebben we de belangrijkste bevindingen uit dit project gebundeld in een overzichtelijke brochure. In deze brochure lees je over het gebied Utrecht-Oost, over kringlooplandbouw, de geleerde lessen uit de tien pilots die we samen met de boeren ondernomen hebben, over de kansenkaart, onze belangrijkste beleidsadviezen en nog veel meer…
De belangrijkste beleidsadviezen uit dit rapport zijn:
- Probeer te werken aan integrale duurzaamheidsdoelen in plaats van middelvoorschriften. Dat kan door het ontwikkelen van een set van kritische prestatie indicatoren (KPI’s) voor stikstof, klimaat en bijvoorbeeld droogte met drempel- en streefwaardes. Vertel de boer niet hoe te boeren, maar werk gezamenlijk aan het behalen van doelen.
- Op basis van KPI’s kunnen vervolgens beloningssystemen worden toegepast
om sneller en effectiever resultaten te bereiken. KPI’s moeten stapelbaar zijn met bijvoorbeeld zuivelverwerkende partijen, denk hierbij aan de KPI’s die nu binnen Planet Proof gebruikt worden. Dit maakt het mogelijk beloningen effectiever in te zetten en zo wordt de verduurzamingsopgave richting de boer eenduidiger. - Belangrijke KPI’s zijn de stikstofefficiëntie en het stikstofoverschot op bedrijfsni- veau. Afrekenen op een hoge stikstofefficiëntie, ofwel op geringe verliezen naar bodem en lucht, moet het voor de boer mogelijk maken om de eigen dierlijke mest optimaal in te zetten i.p.v. aangekochte kunstmest. Het voorkomt tevens dat meer dierlijke mest zorgt voor een toename van emissies naar de lucht.
- Biedt meer mogelijkheden voor bouwplanoptimalisatie. Nederlandse derogatie- voorwaarden beperken dat momenteel. Streef bijvoorbeeld op minerale gronden naar minimaal 60% gras en maximaal 20% mais, en biedt hiermee mogelijkheden voor 20% overige eiwitgewassen als luzerne.
Agrarisch natuurbeheer kan verder gestimuleerd worden door hogere vergoedingen met duidelijke prestatie-eisen. Door een plan op gebiedsniveau te maken, bijvoorbeeld met behulp van een kansenkaart, kan een effectievere vertaling worden gemaakt naar maatregelen met een passende vergoeding op bedrijfsniveau. Momenteel zijn deze vergoedingen slechts kostendekkend en stimuleren daarmee onvoldoende om agrarisch natuurbeheer op grotere schaal in te passen. Een stapeling van beloningen kan hier uitkomst bieden.