Uitdaging in de melkveehouderij: van allemaal hetzelfde naar allemaal net even iets anders!

Ben nog steeds een beetje “besmet” met de pure graze gedachte (koeien het hele jaar rond buiten). Niet alleen maatschappelijk bezien een wenselijke ontwikkeling, vooral vanwege de zeer lage kosten (geen mestopslag, geen dure stallen, veel minder krachtvoer nodig, etc.). Alleen is jarenlang met wintertoeslagen en zomerkortingen gestimuleerd dat boeren de piek van de melkproductie in de winter hebben in plaats van in de zomer.

Pure Graze zou flink gestimuleerd moeten worden! Een voorjaarsafkalvende veestapel is beter voor de diergezondheid, voor de boer (lage kosten) en voor de samenleving. Koeien kalven af als er hoogkwalitatief gras is, dan hoeft er nauwelijks krachtvoer bij en kunnen de dieren buiten blijven (geen dure stal nodig). Anno 2009 hebben we weidepremies en willen we meer omega-3 in de melk (dat is makkelijk te realiseren met vers gras). Mijn vader vertelde me altijd al “niks zo goedkoop als dat de koeien het voer zelf gaan halen en buiten zijn”. Het systeem ontwikkeld zich nu de andere kant op en de tendens is dat steeds meer boeren de koeien op stal gaan houden. In een “high input” systeem klopt die gedachte ook. Alleen het voer moet naar de koeien gebracht worden (werk, kosten, aankoop) en de stont moet weer over het land (werk, kosten).

Naast dat dit systeem voor de boer erg goedkoop is, heb ik nog 2 interessante overwegingen:
1) Koeien altijd buiten, een oplossing voor het mestprobleem
2) Differentiatie in melkstromen zodat weidebedrijven zich serieus verder kunnen ontwikkelen

Ad 1) Nu vangen we alle mest op in stallen, dat geeft NH3 (ammoniak emissie) bij het opstallen en voornamelijk bij het uitrijden. In de weide valt mest en urine gescheiden en is de emissie verwaarloosbaar (NH3 emissie ontstaat bij het mengen van faeces en urine). Bedrijven met een jaarrond weidegang zouden rondom Natura2000 gebieden daarom gestimuleerd moeten worden (premie?) boven bedrijven die de koeien het jaar rond op stal hebben en daardoor alle mest moeten uitrijden (met bijbehorende emissiefactoren en een absolute hogere uitstoot).

Ad 2) Als de melkcoöperatie een deal sluit met pure graze bedrijven kunnen deze ook in de winter de hoge omega-3 melk leveren. Die speciale “merk melk” kan zo ook nog extra opleveren (zonder dure toevoegingen als NUTEX aan het krachtvoer (=duur), waarover men nu praat). Dan dalen niet alleen de kosten, dan wordt de opbrengstprijs ook nog eens hoger. Dit moet zeker niet heel Nederland gaan doen (want die wintertoeslag is er niet voor niets ooit gekomen), maar we zouden eenvoudig kunnen uitrekenen hoeveel dagverse melk er nodig is in de winterperiode en een deal sluiten met de bedrijven die dit zien zitten.

Vanzelfsprekend moeten niet alle Nederlandse melkveehouders dit systeem gaan toepassen, alhoewel (net als in Nieuw Zeeland) de fabrieken zich ook best meer kunnen gaan richten op een piek in het voorjaar/zomer zodat ze helpen bij het reduceren van goedkope toekomstgerichte bedrijfssystemen. In elk geval vind ik de gedachte erg mooi passen in het herontwerp van de sector, namelijk een sterke differentiatie van bedrijven en vernieuwende concepten.