Levensduur is een hot item. Koeien die oud worden, zijn een teken van goede leefomstandigheden, en daarom is levensduur ook opgenomen in de nieuwe KPI ‘Welzijn’. Een gezonde koe heeft een grotere kans oud te worden dan een minder gezonde koe. Naast dat het een teken is van goed welzijn, zijn oudere koeien ook duurzamer dan hun jongere zusters. Ze kunnen voeding efficiënter benutten en omzetten in liters melk. Ze vreten om die reden per dier wel meer, maar produceren ook meer. Per liter melk neemt hun CO₂-voetafdruk af. 

Als veehouder wordt het steeds belangrijker en interessanter om beter te scoren op duurzaamheidsdoelstellingen, want met een hogere score word je beloond met extra melkgeld — dus ook als je koeien ouder worden. Als je met minder koeien dezelfde hoeveelheid melk kunt produceren, betekent dat ook minder mestproductie. Met een oververhitte mestmarkt en stijgende prijzen voor mestafvoer is dat misschien wel de grootste winst. Dus ook economisch gezien zijn oudere koeien interessant. 

Vanuit Boerenverstand heb ik meerdere bijeenkomsten bijgewoond en begeleid die gericht waren op levensduurverlenging. En wat blijkt? Werken aan een langere levensduur is niet primair een economische keuze. Het is vooral een gevoelsmatige keuze van de veehouder. De ene veehouder kiest ervoor om problemen voor te zijn en besluit sneller tot afvoer, terwijl de andere veel waarde hecht aan oude koeien in zijn stal en daar bewust voor kiest. 

Daarom blijkt dat het stimuleren van boeren met economische drijfveren eigenlijk niet zo effectief is. Het gaat om persoonlijke overtuiging. 

Inzicht in het afvoerbeleid is wél effectief. Niemand stuurt voor zijn plezier een vaars of een tweedekalfskoe weg. Toch gebeurt het regelmatig — en vaak blijft het daar niet bij. Hoe zonde is dat? Na twee jaar jongveeopfok komt een vaars aan de melk, maar verlaat het bedrijf voordat ze haar eigen opfokkosten goed en wel heeft terugverdiend. En ja: jongveeopfokkosten worden standaard onderschat. 

Wat maakt dat deze vaars niet tot haar recht komt? Laat de veehouder kansen liggen tijdens de jongveeopfok? Of krijgt ze tussen de melkkoeien niet voldoende aandacht? Vaak is dit niet duidelijk. Ja, het is bekend dat ze uiteindelijk niet drachtig wilde worden en daarom is afgevoerd. Maar wat ging daaraan vooraf? 

Door in te zoomen op de voornaamste reden(en) waarom dieren voortijdig het bedrijf verlaten, krijg je meer inzicht en grip op het afvoerbeleid. 

Zo gaf een veehouder aan dat zijn vaarzen veel beter tot hun recht kwamen nadat hij was overgestapt op gemengd voeren. Minder selectie betekent beter voer voor iedereen, meer rust in de koppel — ook voor de vaarzen. 

Levensduur is het gevolg van elke beslissing die je neemt. Bewust of onbewust, direct of indirect. En welke keuzes maak jij? Krijgt een zieke koe voorrang als er ingekuild moet worden, of moet ze wachten tot later? Krijgt een ’s nachts geboren kalf direct biest, of pas bij de eerstvolgende melkbeurt? 

Uiteindelijk draait het allemaal om management. En management is keuzes maken. Wat vind je belangrijk? Wat is mogelijk? En als je de juiste keuzes maakt, worden je koeien ‘vanzelf’ ouder. 

Of je echt wilt werken aan verbetering blijft een eigen keuze. Daar is persoonlijke overtuiging voor nodig. 

Bewuste keuze of niet, iedere veehouder die ik meemaak is oprecht trots op een 100-tonner. Dus waarom niet kiezen om te werken aan meer? Zo zei een veehouder met veel 100-tonners:
“Het beste advies voor oude koeien is: 60% met blauw insemineren. Dan heb je weinig jongvee om aan te houden en worden je koeien vanzelf oud!”