Een kijkje in de keuken bij onze samenwerkingspartner DMS

Zodra ik binnenkom, stroomt de energie en het enthousiasme me tegemoet. Hans Dirksen (DMS) geeft al bijna 20 jaar begeleiding over kringloopcijfers aan vele studiegroepen in Nederland. Boerenverstand en DMS werken al meer dan 12 jaar samen. Boerenverstand voor het grotere plaatje en de creativiteit, DMS voor de onderbouwing met cijfers en de studiegroep begeleiding.De cijfers vliegen me vanaf de eerste minuut om de oren. Net als de tips overigens. “Zand over de kuil, maar zeker niet in de kuil!”, print Hans de boeren in. Hij adviseert te investeren in extra kuil- en mestopslag. De ideale kuil is volgend Hans niet hoger dan de muren van de sleufsilo, goed aangereden en afgedekt met een laag grond.

De bespreking gaat over de cijfers van 2014. Een ongebruikelijk jaar, met een enorm lang groeiseizoen, vanwege het warme voorjaar en het milde najaar, is het gras wel tot december doorgegroeid. Dit zorgt ervoor dat de verhouding Ruw Eiwit en Fosfor uit balans zijn en geeft dus een vertekend beeld. Met als logisch gevolg dat er in 2014 ook veel fosfaat uit de bodem is onttrokken.

Fosfaat
In de regio Bodegraven knelt bij de meeste boeren het stikstofgehalte in plaats van fosfaatgehaltes. “Heeft het dan wel zin om fosfaatarm te voeren?” is een van de vragen die uit de zaal komt. Dat ligt eraan of het Nationaal fosfaat plafond snel vol zal zijn of niet, luidt het antwoord. Zolang dit plafond nog niet bereikt is en fosfaat arm voer is duurder, dan is het niet te adviseren. Maar als volgend jaar het fosfaat plafond vol is, wordt alles anders.

Bodembeheer
Rantsoen, bodemconditie, bemesting, het hangt allemaal samen. Met de bemesting in de zomer bepaal je de voervoorraad voor de winter. Het voeren van de bodem kun je dan ook vergelijken met het voeren van een koe. Slechte grond, gaat net als een slechte koe, niet meer geven ook niet als je hem veel bemest.

Daarnaast is water op het land het begin van alle ellende. Vanuit de zaal komen creatieve ideeën om met dit probleem om te gaan. Zou verticale drainage zoals wordt toegepast in de bouw hier een oplossing kunnen bieden?

Efficiënter voeren = meer koeien

Efficiënter bodem gebruik = meer mest toedienen

Plafond bereikt?!
Ook de boodschap die we met zijn alle liever niet horen, wordt door Hans niet gemeden. Hij verwacht dat de melkveehouderij binnenkort helemaal op slot gaat. In de melkveewet wordt mogelijk een fosfaatplafond van 173 miljoen kg verankerd. Dit zou betekenen dat we ondanks de PAS, of de maatregel grondgebonden veehouderij, toch geen mogelijkheid krijgen om te groeien. 

Waarom doen boeren mee aan de BEX?
Een antwoord waarvan werkelijk de stoom uit Hans’ oren komt is: “om meer mest thuis te houden”. Dit klopt niet. Volgens Hans is de enige echte reden om mee te doen aan de BEX: “om te laten zien wat er werkelijk op je bedrijf gebeurd is!”. Met de BEX kunnen boeren aantonen dat hun mest minder stikstof en fosfaat bevat, met als gevolg dat er meer op het land uitgereden mag worden.

Toch is het systeem niet waterdicht. Boeren met veel beweiding merken het al snel, grasland zorgt voor een ongunstige BEX balans. Dit komt omdat de formule eerst uitgaat van aangekocht materiaal en daarna terugrekend naar de eigen productie. In het meest extreme geval kan het voeren van veel bijproducten er zelfs voor zorgen dat gras helemaal in de berekening wegvalt. Toch adviseert Hans:

 Schuif niet met de cijfers, maar vul het naar eer en geweten in!

Het was een interessante, maar ook erg kennisintensieve dag. Niet alleen voor mij, maar zeker ook voor de boeren. Allemaal hebben ze hun lessen uit de cijfers gehaald en nemen ze enkele praktische tips mee die ze op hun bedrijf kunnen toepassen. Toch blijft de belangrijkste tip: geniet van waar je mee bezig bent!